تمرین ۱۹ آخر فصل فیزیک دهم
الف) ستارههای کوتولهی سفید بسیار چگال هستند و چگالی آنها در $$\text{SI}$$ حدود $$\text{100}$$ میلیون است. اگر شما یک قوطی کبریت از مادهی تشکیلدهندهی این ستارهها در اختیار داشتید، جرم آن چند کیلوگرم میشد؟ ابعاد قوطی کبریت را با خطکش اندازه بگیرید.
ب) اگر جمعیت کرهی زمین حدود $$\text{8}$$ میلیارد نفر، جرم میانگین هر نفر $$\text{60}$$ کیلوگرم و مادهی تشکیلدهندهی انسانها از جنس ستارههای کوتولهی سفید فرض شود (فرضی ناممکن!)، ابعاد یک اتاق چقدر باشد تا همه انسانها در آن جای گیرند؟
پاسخ تشریحی و گام به گام تمرین ۱۹ آخر فصل اول فیزیک دهم
سلام! این تمرین یک مقایسهی نجومی شگفتانگیز برای درک مفهوم **چگالی** در مقیاسهای کیهانی است. 😊
---
### الف) جرم قوطی کبریت از مادهی کوتولهی سفید
#### ۱. دادههای مورد نیاز
* **چگالی مادهی کوتولهی سفید ($$\rho_{\text{سفید}}$$):** $$\text{100 million} \frac{\text{kg}}{\text{m}^3} = 100 \times 10^6 \frac{\text{kg}}{\text{m}^3} = 10^8 \frac{\text{kg}}{\text{m}^3}$$
* **ابعاد قوطی کبریت (اندازهگیری تخمینی):**
* طول ($$L$$): $$\text{5/0 cm}$$
* عرض ($$W$$): $$\text{3/5 cm}$$
* ارتفاع ($$H$$): $$\text{1/5 cm}$$
#### ۲. محاسبه حجم قوطی کبریت ($$V$$)
حجم را بر حسب $$\text{m}^3$$ (یکای $$\text{SI}$$) محاسبه میکنیم:
$$V = L \times W \times H = 5/0 \text{ cm} \times 3/5 \text{ cm} \times 1/5 \text{ cm} = 26/25 \text{ cm}^3$$
**تبدیل به $$\text{m}^3$$:** $$\text{1 m}^3 = 10^6 \text{ cm}^3 \implies 1 \text{ cm}^3 = 10^{-6} \text{ m}^3$$
$$V = 26/25 \times 10^{-6} \text{ m}^3$$
#### ۳. محاسبه جرم ($$m$$)
از رابطهی جرم استفاده میکنیم: $$m = \rho \cdot V$$
$$m = (10^8 \frac{\text{kg}}{\text{m}^3}) \times (26/25 \times 10^{-6} \text{ m}^3)$$
$$m = 26/25 \times 10^{8-6} \text{ kg} = 26/25 \times 10^2 \text{ kg}$$
$$\mathbf{m = 2625 \text{ kg}}$$
* **پاسخ الف:** جرم مادهی کوتولهی سفید به اندازهی یک قوطی کبریت تقریباً **$$\text{2625}$$ کیلوگرم** (حدود **$$\text{2/6}$$ تن**) میشد!
---
### ب) ابعاد اتاق برای جای دادن تمام انسانها
این یک فرضیهی ناممکن اما چالشبرانگیز است که نشان میدهد مادهی کوتولهی سفید چقدر فشرده است.
#### ۱. محاسبه جرم کل جمعیت زمین ($$M_{\text{کل}}$$)
* **جمعیت ($$N$$):** $$\text{8 billion} = 8 \times 10^9 \text{ people}$$
* **جرم متوسط ($$m_{\text{متوسط}}$$):** $$\text{60 kg}$$
$$M_{\text{کل}} = N \times m_{\text{متوسط}} = (8 \times 10^9 \text{ people}) \times (60 \frac{\text{kg}}{\text{person}})$$
$$M_{\text{کل}} = 480 \times 10^9 \text{ kg} = 4/8 \times 10^{11} \text{ kg}$$
#### ۲. محاسبه حجم کل مورد نیاز ($$V_{\text{کل}}$$)
با فرض اینکه این جرم از مادهی کوتولهی سفید ($$\rho_{\text{سفید}} = 10^8 \frac{\text{kg}}{\text{m}^3}$$) تشکیل شده باشد:
$$V_{\text{کل}} = \frac{M_{\text{کل}}}{\rho_{\text{سفید}}} = \frac{4/8 \times 10^{11} \text{ kg}}{10^8 \frac{\text{kg}}{\text{m}^3}}$$
$$V_{\text{کل}} = 4/8 \times 10^{11-8} \text{ m}^3 = 4/8 \times 10^3 \text{ m}^3 = 4800 \text{ m}^3$$
#### ۳. تعیین ابعاد اتاق
برای اینکه تمام انسانهای دنیا در این حجم جای گیرند، به یک اتاق با حجم $$\text{4800 m}^3$$ نیاز داریم. فرض میکنیم اتاق مکعب مستطیل باشد و بخواهیم سادهترین ابعاد مکعبی را در نظر بگیریم (اتاق مکعبی با ضلع $$L$$):
$$V_{\text{کل}} = L^3 \implies L = \sqrt[3]{V_{\text{کل}}}$$
$$L = \sqrt[3]{4800 \text{ m}^3} \approx 16/87 \text{ m}$$
* **پاسخ ب:** ابعاد اتاق میتواند یک مکعب با اضلاع تقریباً **$$\text{17} \text{ m} \times 17 \text{ m} \times 17 \text{ m}$$** باشد. (طول و عرض و ارتفاعی در حدود $$\text{17}$$ متر). این نشان میدهد که اگر مادهی بدن انسانها به اندازهی کوتولهی سفید فشرده میشد، کل جمعیت جهان در یک ساختمان کوچک جای میگرفتند.